Phân biệt Sâm thật hay giả

Sâm Ngọc Linh giả tràn lan thị trường

Nhận thấy nhu cầu mua sâm ngày càng nhiều, nhiều người đã lừa bán cho người tiêu dùng bằng cách gắn mác “hàng xách tay”. Theo các chuyên gia hoặc những người chơi sâm lâu năm cho biết, các loại sâm ngọc linh được rao bán trên mạng hiện nay phần lớn đều là giả cả (chiếm đến 80%).

Hiện nay, có 3 loại sâm ngọc linh làm giả đã được phát hiện, đó là:

1. Loại giả thứ nhất: Đây là loại giả cao cấp nhất, sử dụng một giống sâm ở biên giới Trung Quốc và Việt Nam, cùng chi nhân sâm. Qua xét nghiệm DNA giống với sâm Ngọc Linh tới 97%. Nếu mua phải loại này, người tiêu dùng vẫn khá may mắn vì cũng có lợi cho sức khỏe và không gây độc hại gì.
2. Loại sâm giả thứ 2:Được lấy từ củ Tam thất hoang có ngoại hình tương đối giống với sâm Ngọc Linh. Mặc dù cùng thuộc chi nhân sâm nhưng có giá trị kém hơn.

Đặc điểm cây sâm ngọc linh

Đặc điểm cây tam thất hoang

Các thân mang lá và tương ứng với mỗi thân mang lá là một đốt dài khoảng 0,5-0,7cm, tuy sâm chỉ có một lá duy nhất không rụng suốt từ năm thứ 1 đến năm thứ 3 và chỉ từ năm thứ 4 trở đi mới có thêm 2 đến 3 lá. Trên đỉnh của thân mang lá là lá kép hình chân vịt mọc vòng với 3-5 nhánh lá. Cuống lá kép dài 6-12mm, mang 5 hoặc 7 lá chét, lá chét ở chính giữa lớn hơn cả với độ dài 12-15 cm, rộng 3-4 cm. Lá chét phiến hình bầu dục, mép khía răng cưa, chóp nhọn, lá có lông ở cả hai mặt.

Tam Thất là một loại cây nhỏ, sống lâu năm. Lá mọc vòng 3-4 lá một, cuốn lá dài 3-6cm, mỗi cuốn lá có 3-7 lá chét hình mác dài, mép lá có hình răng cưa nhỏ.

Loại giả thứ 3:Được lấy từ củ ráy. Cây ráy có hình dạng khá giống cây khoai môn, rễ củ ráy dài, có nhiều đốt ngắn, có hình dạng tương đối giống nên cũng được sử dụng để làm giả sâm Ngọc Linh.

Cách Nhận Biết Sâm Ngọc Linh Thật Giả

1	Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua mùi vị
2	Vỏ sâm – Cách nhận biết sâm Ngọc Linh giả và thật
3	Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua lớp da cáy
4	Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua lá
5	Đốt sâm – Cách nhận biết sâm Ngọc Linh giả và thật
6	Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua cành sâm
7	Phân biệt sâm ngọc linh thật giả bằng cách cầm lên tay
8	Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua điểm thắt
9	Cách nhận biết sâm ngọc linh giả và thật qua mùi đất
10	Phân biệt sâm Ngọc Linh thật giả căn cứ vào hoạt chất & kiểm định:
11	Cách nhận biết sâm Ngọc Linh giả và thật qua giá cả

 Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua mùi vị

Trên thị trường có hơn 80% sâm ngọc linh là sâm ngọc linh giả, sâm ngọc linh tự nhiên phải có đặc điểm cụ thể như sau:

​Nếu là sâm ngọc linh thật sẽ đắng gắt nhưng càng ăn ( sau 10 – 15 phút) sẽ thấy vị ngọt thanh, ngọt lâu ở cổ. Mùi bùi, thơm đặc trưng của sâm ngọc linh.

Khi nhai thấy chắc sâm, giòn sâm, không có xơ, càng ăn càng ngọt.Sâm ngọc linh giả được làm rất tinh vi từ củ dáy, củ tam thất,… ( nhiều cũ được làm giống thật đến 100%) . Nên hơn 80% người dùng khó phân biệt được sâm thật giả:

​Nếu là sâm ngọc linh giả: Khi ăn thấy sồn sột, dai có nhiều xơ, khi bẻ ra thì thấy xơ. Khi nhai không có cảm giác giòn, không có vị đắng mà vị ngái.

Ăn xong 1 lúc thấy ngái ở cổ, nóng cổ, rát cổ như bị ho, bị viêm amidan

Lưu ý: một số người còn thấy bồn chồn, cổ miệng muốn ăn đồ ngọt và khát nước.

Vỏ sâm – Cách nhận biết sâm Ngọc Linh giả và thật

Vỏ ngoài của củ Sâm Ngọc Linh bao giờ cũng mỏng và nhẵn, không xù xì​Sâm Ngọc Linh khi rửa sạch củ có màu vàng nâu hoặc màu xanh xám.

Khi cắt lát củ Sâm, Sâm Ngọc Linh bên ngoài da màu vàng nâu thì bên trong thường là màu vàng và có lõi vàng hoặc pha màu tím nhạt.

Sâm Ngọc Linh bên ngoài da màu xanh xám thường thì ruột bên trong có màu hơi tím, lõi cũng có màu tím.

Phân biệt sâm ngọc linh thật giả dựa vào lớp ruột bên trong

Sâm ngọc linh giả thường rất dày, sờ vào thấy bì bì, nhìn xa giống màu gia tê giác.

Tam Thất khi cắt lát nhìn trắng phếu, đôi khi có pha chút màu tím trong lõi.

Vỏ ngoài sâm ngọc linh thật(trái) và sâm ngọc linh giả(phải)

Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua lớp da cáy

Sâm ngọc linh thật bề mặt sâm, màu da sâm, đặc biệt là da ở chỗ phần thân sâm và củ cái sâm có một lớp da cáy như lớp vỏ cây tràm khô lâu năm bao bọc ở bên ngoài .

Củ sâm thường có màu vàng giống như màu của vỏ khoai tây hoặc màu đồng nhất với màu củ ( thường xuất hiện ở những củ sâm nhiều năm tuổi)

Lưu ý: Khi bóc lớp da cáy này sẽ thấy bên trong có một lớp biểu bì dày màu nâu, tím, vàng, đôi khi là màu xanh rêu do ánh sáng môi trường tạo nên.

Sâm ngọc linh giả bằng củ ráy hay tam thất sẽ không có lớp da cáy này và lớp biểu bì cũng không giống màu vỏ khoai tây ( khi rửa sạch bằng nước thấy màu củ bóng mịn như chất nhựa và màu thường giống nhau không có sắc .)

Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua lá

Sâm ngọc linh thật có lá nhỏ, hình lá gần giống cây ngũ gia bì nhưng lá mỏng và mềm có 3 – 5 lá. Lá có răng cưa rất nhỏ, bé, đều.

Lá cây sâm ngọc linh thật

Sâm ngọc linh giả được làm từ tam thất lá to, mập, lá có răng cưa sâu, màu xanh đen là dầy dặn.

Lá một loài cây tam thất hoang

Lá cây tam thất​ bắc

Đốt sâm – Cách nhận biết sâm Ngọc Linh giả và thật

Sâm ngọc linh thật mỗi năm phát triển 1 đốt tương đương 1 lá sau mùa thu đến mùa đông lá sâm tàn rùi đi chuẩn bị cho 1 mùa xuân mới đâm chồi thân sâm của năm trước để lại một hình, vết lõm gọi là một mắt sâm ( hình nhìn giống miệng con ốc vặn nhưng không tròn hẳn, mắt bị biến dạng theo thời gian, mắt mọc lệch nhau .

Khi các đốt nhiều năm tuổi thường biến dạng, tạo thành các lớp ngấn, nhăn giống như ngấn cổ của người bị béo).

Có những củ không so le nhau nhiều các bước đốt phải cách nhau rõ ràng, không “đè” liên tục lên nhau như củ Tam Thất.

Sâm ngọc linh giả bằng củ tam thất hằng năm cũng sinh trưởng giống họ sâm nên có cấu trúc giống sâm ngọc linh nhưng đặc điểm khác ngược.

Mỗi mắt tam thất hình tròn, lõm, sâu, khi phát triển to cũng không đầy được mắt, mắt mọc thẳng hàng.

Có củ nhiều năm tuổi đốt giống như hình vảy óc.

Củ tam thất với các mắt mọc thẳng hàng

Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua cành sâm

Sâm ngọc linh thật có cành rất nhỏ vươn cao, rất cứng, cành bẻ dai nhiều xơ khó đứt

Sâm ngọc linh làm giả bằng củ tam thất hoang có cành to, nhưng mềm, dễ bẻ gãy

Một cành sâm ngọc linh thật

Cành sâm ngọc linh giả

Phân biệt sâm ngọc linh thật giả bằng cách cầm lên tay

Sâm ngọc linh thật cầm rất chắc tay cảm giác như cầm 1 cái rễ cây chắc chắn, nhìn củ bé nhưng cân rất nặng.

( Nếu nhìn bề ngoài của củ sâm ngọc linh và tam thất hoang mà giống nhau nhưng cân thì củ sâm ngọc linh nặng hơn)

Sâm ngọc linh giả cầm xốp tay như cầm khúc gỗ. Khi nhìn to nhưng cân thì nhẹ.

Phân biệt sâm ngọc linh thật giả qua điểm thắt

Sâm ngọc linh nhiều năm tuổi sẽ có điểm thắt, mọc không đều, nhìn củ gầy ốm, rong rêu thân sần xùi.

Sâm ngọc linh giả thân bằng nhau, thường không có điểm thắt, nhìn củ màu mỡ nhẵn nhụi.

Cách nhận biết sâm ngọc linh giả và thật qua mùi đất

​Vì mọc tự nhiên trên đỉnh núi Ngọc Linh nên sâm Ngọc Linh luôn có mùi nồng nồng của đất mùn trên núi đá.

Còn các loại sâm giả mọc chủ yếu ở đất Feralit đỏ vàng hoặc nâu nên nếu khách mua để ý, hoàn toàn có thể cạy được những loại đất này bám trên ngóc ngách của củ sâm.

Phân biệt sâm Ngọc Linh thật giả căn cứ vào hoạt chất & kiểm định:

Viện Dược liệu thuộc Bộ Y tế nghiên cứu thấy thành phần saponin triterpen của tam thất, nhân sâm và sâm Ngọc Linh có 9 hoặc 11 chất có Rf ngang nhau, màu giống nhau ở hai hệ dung môi khác nhau.

Đại diện chính của Sâm Ngọc Linh là Ginsenoside – Rb1, Ginsenosid – Rg1, Ginsenosid – Rd, majonosid-R1, majonosid-R2.

Tam thất hoang vẫn có thành phần GR2, G-RB1, G-Rg1 tương tự như sâm Ngọc Linh nhưng tỉ lệ rất ít so với sâm ngọc linh (vì tam thất hoang là một chi của sâm ngọc linh).

Chính vì điều này nên kiểm định mẫu gởi kiểm định có thành phần tương tự như sâm ngọc linh nhưng không thể xác định chắc chắn đó có phải là sâm Ngọc Linh hay không.

Tuy nhiên trong tam thất hoang hoàn toàn không tìm thấy M-R2

Sâm Ngọc Linh thật có đầy đủ các hoạt chất GR2 ,G-RB1 ,G-Rg1 cao hơn hẳn rất nhiều lần tam thất hoang. Đặc biệt majonosid-R2 (M-R2) chiếm 50% hàm lượng saponin toàn phần của sâm Ngọc Linh.

Chính những thành phần này đã tạo nên giá trị cho Sâm Ngọc Linh.

Cách nhận biết sâm Ngọc Linh giả và thật qua giá cả

Chúng ta đều biết Sâm Ngọc Linh thật ngày càng trở nên khan hiếm bởi sâm mọc tự nhiên gần như không còn nữa.

Trông khi các điểm nuôi trồng Sâm Ngọc Linh chủ yếu là bảo quản nguồn gen để tiếp tục nhân giống sâm.

Vậy mà trong thực tế thì cái được gọi là “Sâm Ngọc Linh” được mua bán tràn lan theo kiểu “cần bao nhiêu cũng có và giá nào cũng có thể mua được” .

Tình trạng dẫn đến nhiều hệ lụy đối với người sử dụng và thương hiệu sâm của Việt Nam.

Trước tình trạng thật giả lẫn lộn của nhiều loại củ giống Sâm Ngọc Linh hiện nay được ngâm rượu, đóng gói bán tươi và chế biến nhiều kiểu có nguy cơ làm mất đi thương hiệu quý giá của Sâm Ngọc Linh,Bạn có thể xem video sau để hiểu rõ hơn về giá cả Sâm Ngọc Linh nhé:

Viện kiểm nghiệm thuốc TP. HCM xây dựng một Trung tâm kiểm nghiệm Sâm Ngọc Linh & Dược liệu quý tại TP.

Tam Kỳ tỉnh Quảng Nam trong những tháng cuối năm 2015 nhằm kiểm tra & xác nhận Sâm Ngọc Linh thật, giả bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trước khi trung tâm hình thành người mua cần tinh ý và tìm hiểu kỹ nguồn gốc xuất xứ thông tin và đặc điểm trước khi mua để tránh mua phải hàng giả dẫn tới khi dùng sẽ có những tác dụng không mong muốn